Trong cuộc trò chuyện với báo Dân Việt về chủ đề “Từ bệ đỡ 80 năm hào khí Việt Nam tiến tới phồn vinh, hạnh phúc”, ông Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch Tập đoàn công nghệ Bkav, đã chia sẻ nhiều góc nhìn về sứ mệnh của thế hệ trẻ và con đường để Việt Nam vươn lên vị thế cường quốc công nghệ.
Mời bạn đọc nguyên văn phần trả lời câu hỏi của Phóng viên báo Dân Việt dành cho ông Nguyễn Tử Quảng.
Nếu tổ tiên ta tạo ra cú huých bằng ý chí độc lập, thì theo anh, thế hệ trẻ phải tạo ra cú huých bằng sức mạnh nội tại nào - công nghệ, tri thức, sáng tạo hay điều gì khác?
- Tổng Bí thư, Thủ tướng, Bộ chính trị đã khẳng định đã khẳng định, KHCN là con đường duy nhất để chúng ta thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và vươn lên thành quốc gia phát triển. Đây cũng là con đường mà các “con rồng”, “con hổ” Châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc đã đi và thành công. Việt Nam chúng ta hoàn toàn xứng đáng có một vị thế tương tự. Dân tộc ta đã có nghìn năm dựng nước và giữ nước, vượt qua bao cuộc chiến tranh để giành độc lập. Giờ đây, sứ mệnh của thế hệ trẻ là tạo nên một cú huých mới bằng chính sức mạnh nội tại của mình: tri thức, sáng tạo và công nghệ.
Với Bkav, chúng tôi đã nhìn thấy điều này từ 24 năm trước. Ngay từ ngày đầu thành lập, tôi và đội ngũ Bkav đã xác định con đường duy nhất của Việt Nam là phát triển bằng công nghệ và đã kiên định theo đuổi nó. Chúng tôi đã đạt nhiều thành tựu đáng tự hào: Năm 2010, Bkav đạt chứng chỉ quốc tế VB100, lọt top 3 thế giới về diệt virus. Năm 2023, Bkav trở thành hãng duy nhất tại Việt Nam đạt chứng chỉ AV-TEST danh giá. Trong an ninh mạng, chúng tôi thuộc tốp hàng đầu thế giới, từng tham gia xử lý các vụ tấn công vào website chính phủ Mỹ, Hàn Quốc, và là bên đầu tiên tìm ra nguồn gốc vụ tấn công này. Chúng tôi cũng là một trong những đơn vị đưa AI lên camera của smartphone đầu tiên trên thế giới.
Rõ ràng ngay như Bkav đã làm được như vậy mà vẫn còn nhiều khó khăn thì tôi mới nhận ra cần phải thay đổi nhiều thứ về mặt pháp luật, thể chế, chính sách. Bộ Chính trị cũng đã nhìn thấy vấn đề này và đang tháo gỡ những “điểm nghẽn của điểm nghẽn” để giải phóng sức mạnh của toàn xã hội.
Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, tôi đã chia sẻ rằng chúng ta cần một “Khoán 10” mới cho nền kinh tế. Khoán 10 năm 1988 đã chỉ sau một văn bản nghị quyết mà biến nước ta từ một nước có hơn 2 triệu người thiếu đói thành quốc gia xuất khẩu gạo thứ 3 thế giới. Tôi tin rằng, nếu có một “Khoán 10” trong KHCN, định nghĩ lại và thay đổi mối quan hệ sản xuất thì sẽ tạo ra sự bứt phá như “khoán 10” trong nông nghiệp trước đây.
Hiện nay, có một thực trạng đáng lo ngại: doanh nghiệp nhà nước đang cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp tư nhân trong nhiều lĩnh vực. Cách làm này không chỉ gây méo mó thị trường, mà còn triệt tiêu sức mạnh dân tộc khi khu vực kinh tế tư nhân – động lực sáng tạo và hội nhập – bị kìm hãm. Để bứt phá, cần một cuộc cải cách triệt để như “khoán 10” trước đây. Giống như khi hợp tác xã làm thay người dân, năng suất trì trệ; nhưng sau khoán 10, người dân chủ động canh tác và tạo ra năng suất vượt trội. Tương tự, nếu doanh nghiệp nhà nước tập trung vào các nhiệm vụ chiến lược, các vấn đề an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội, còn để doanh nghiệp tư nhân tự do cạnh tranh, chúng ta sẽ phát huy tối đa tiềm lực quốc gia. Khi đó, Việt Nam có thể trở thành một nước phát triển hàng đầu thế giới.
Chủ quyền quốc gia ngày nay không chỉ được đo bằng đường biên giới lãnh thổ, mà còn bằng chủ quyền công nghệ, chủ quyền tri thức và chủ quyền văn hóa. Anh đánh giá thế nào về "sức mạnh mềm" này của Việt Nam trên bản đồ thế giới?
- Ngày nay, không gian mạng được xem là không gian thứ năm của nhân loại, bên cạnh vùng đất, vùng biển, vùng trời và vũ trụ. Trong thế giới phẳng này, quốc gia nào lan tỏa được công nghệ, văn hóa, tri thức đến đâu thì biên giới sẽ mở rộng đến đó. Vì vậy, câu hỏi về “sức mạnh mềm” là vô cùng đúng và quan trọng.
Việt Nam có tiềm lực rất lớn để khẳng định vị thế của mình, không chỉ ở không gian truyền thống mà cả trong không gian mạng. Chúng ta có dân số đông, nguồn lực dồi dào, con người tài năng. Trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị đang diễn ra gay gắt giữa các cường quốc, chỉ có sức mạnh - bao gồm cả sức mạnh cứng và sức mạnh mềm - mới giúp chúng ta bảo vệ được chủ quyền quốc gia.
Tôi luôn tin tưởng người Việt Nam có thể tạo ra sức mạnh mềm tầm thế giới. Câu chuyện về Gen AI với đặc thù là Chat GPT được ví như việc tìm ra lửa khi đang thay đổi nhân loại hiện nay, thì người Việt Nam là Lê Viết Quốc và Lương Mạnh Thắng đã đóng góp 2 trong số 4 công nghệ quan trọng nhất để tạo ra Chat GPT nói riêng và công nghệ về Gen AI nói chung. Mới đây, Đại học Thanh Hoa công bố bảng xếp hạng 2000 nhà khoa học hàng đầu thế giới về AI, Lê Viết Quốc đứng số 1.
Quay ngược về lịch sử công nghệ, kỹ sư người Pháp gốc Việt Trương Trọng Thi là người tạo ra Micral N, chiếc máy tính thương mại đầu tiên trên thế giới sử dụng bộ vi xử lý, được Bảo tàng Lịch sử Máy tính ở Boston công nhận.
Và còn rất nhiều những câu chuyện tương tự như vậy về trí tuệ của người Việt. Những câu chuyện đó cho thấy, trí tuệ Việt Nam đã và đang đóng góp cho sự thay đổi của nhân loại. Nếu chúng ta kết hợp được nguồn lực con người, công nghệ và văn hóa, cùng với quyết tâm mạnh mẽ từ Đảng, Chính phủ và Bộ Chính trị, tôi tin rằng Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc công nghệ và sở hữu sức mạnh mềm đáng nể trên bản đồ thế giới.
Đọc thêm đầy đủ bài viết tại đây.
Bkav
